41 سال پیش در چنین روزی، بحرین استقلال خود را
از ایران، در ۱۴ اوت ۱۹۷۱ اعلام کرد و شگفت انگیزترین موضوع اینکه، ایران پهلوی اولین کشوری بود که آن را به سادگی
به رسمیت شناخت!
قبل از جدایی بحرین از ایران، در طی تلاش های
دولت انکلستان برای جدایی بحرين از ايران، سِر دنیس رایت (Sir Dennis Wright)، سفیر اسبق انگلستان در
ایران طی گزارش تلگرافی شماره‌ی 592، در تاریخ دوم آپریل 1968، خود به دولت متبوع‌اش تصریح
کرده بود که شاه، تمایلی به استفاده از نیروی نظامی برای «اشغال بحرین» ندارد، ولی
به ملاحظه‌ی افکار عمومی مردم ایران نمی‌تواند از «ادعای مالکیت بحرین» بدون دست‌یابی
به امتیاز دیگری دست بردارد. سرانجام، تحت فشار
انگلیس، شاه در سفری به هند در چهاردهم دی
1347/ ژانویه 1969 در دهلی‌نو اعلام کرد که دولت شاهنشاهی نمی‌خواهد با «اعمال
زور» بحرین را تصاحب کند، بلکه حاکمیت بحرین را به دل‌خواه اکثریت مردم در یک همه‌پرسی
آزاد زیر نظر سازمان ملل متحد وامی‌گذارد تا اگر اکثریت مردم بحرین علاقه به ملحق شدن
به ایران داشتند، بحرین در حاکمیت ایران بماند و اگر خواستند از ایران تجزیه شوند،
کشوری مستقل گردند. [1]
در همین رابطه امیرخسرو افشار قاسملو، نماینده ویژه ایران در مذاکرات
جدایی بحرین میگوید که شاه به ایشان گفته بود که چون بحرین
فقیر است و نفت ندارد، برای ایران اهمیتی ندارد اما وقتی افشار درباره افکار عمومی و ننگ تاریخی
جدایی بحرین از ایران به شاه یادآور میشود، شاه به فکر فرو میرود و وقتی که افشار
پیشنهاد میکند که این مساله را به گردن سازمان ملل بیندازیم، گل از روی شاه میشکفد
و انگار که راهی برای خروج از این بن بست پیدا کرده باشد، موکدا خواستار این میشود
که جدایی بحرین از ایران از طریق سازمان ملل انجام شود. [2]
لذا ایران پهلوی در اقدامی از پیش تعیین شده
اعلام کرد که نظر نمایندگان سازمان ملل را در صورتی که با تایید شورای امنیت
سازمان ملل همراه باشد خواهد پذیرفت. بریتانیا نیز از پیشنهاد استقبال کرده و
اوتانت دبیرکل سازمان ملل هیئتی را به ریاست ویتوریا گیچاردی را مأمور انجام این
کار کرد. هیئت سازمان ملل بدون درنظر گرفتن خواست عمومی مردم، با دستور انگلیس و
امریکا اعلام کرد که تقریبا تمام مردم بحرین خواهان یک حکومت کاملا مستقل هستند و
اکثریت بزرگی از آنها آن را یک کشور عربی می‌دانند. این تصمیم بدون همه پرسی
از مردم در شورای امنیت نیز به سادگی تایید شد و بحرین استقلال خود را از ایران،
در ۱۴ اوت ۱۹۷۱ اعلام کرد و ایران پهلوی نیز اولین کشوری بود که آن را به سادگی به
رسمیت شناخت. [3]
[1] بحرین، چگونه از ایران جدا شد؟، فصل‌نامه فروزش شماره سوم - تابستان 1388 - رویه 48 تا 58،
سیدحسن امین
[2] دانشنامه ایرانیکا
[3] تاریخ شفاهی هاروارد، مصاحبه
امیرخسرو افشار قاسملو با دکترحبیب لاجوردی سرپرست پروژه تاریخ شفاهی هاروارد
